Możliwość powrotu do nazwiska, które rozwiedziony małżonek nosił przed zawarciem małżeństwa, jest istotnym aspektem polskiego prawa rodzinnego. Proces ten, regulowany przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz przepisy o aktach stanu cywilnego, pozwala na formalne przywrócenie nazwiska sprzed małżeństwa poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia w określonym czasie i miejscu.
Regulacje prawne dotyczące zmiany nazwiska
Zgodnie z art. 59 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy małżonek, który zmienił swoje dotychczasowe nazwisko w wyniku zawarcia małżeństwa, ma prawo powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Uprawnienie to przysługuje niezależnie od przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego i od sposobu rozwiązania małżeństwa (czy to poprzez rozwód, separację, czy unieważnienie). Ostateczna decyzja o skorzystaniu z tej możliwości należy wyłącznie do zainteresowanej osoby.
Procedura zmiany nazwiska
Osoba zainteresowana powrotem do poprzedniego nazwiska powinna złożyć pisemne oświadczenie w tej sprawie przed kierownikiem dowolnego urzędu stanu cywilnego (u.s.c.) lub konsulem, jeśli przebywa za granicą. Kluczowe jest, aby oświadczenie to zostało złożone w ciągu trzech miesięcy od momentu, kiedy orzeczenie rozwodowe stało się prawomocne. Jeśli chodzi o przypadki unieważnienia małżeństwa, nazwisko powraca automatycznie do stanu sprzed małżeństwa zgodnie z prawem.
Termin trzech miesięcy jest terminem zawitym, co oznacza, że po jego upływie strona nie będzie mogła skorzystać z tego uprawnienia w ramach tej procedury. W przypadku pomyślnego złożenia oświadczenia, kierownik u.s.c. dokonuje stosownej adnotacji w akcie małżeństwa, co stanowi formalne potwierdzenie zmiany nazwiska. Procedura ta nie wymaga wydania decyzji administracyjnej, a skutki prawne następują natychmiast po złożeniu oświadczenia.
Wielokrotna zmiana nazwiska
Jeśli osoba zmieniała nazwisko więcej niż raz w wyniku zawierania kolejnych małżeństw, prawo do powrotu do nazwiska noszonego przed pierwszym małżeństwem może być utracone, jeśli nie skorzystała z tego uprawnienia po pierwszym rozwodzie. W takich przypadkach powrót do wcześniejszego nazwiska jest możliwy jedynie przez złożenie wniosku o zmianę nazwiska na podstawie ustawy o zmianie imienia i nazwiska.
Praktyczne implikacje
Decyzja o powrocie do poprzedniego nazwiska może być motywowana różnymi względami, takimi jak chęć zachowania ciągłości rodowej, osobiste preferencje, czy względy zawodowe i publiczne. Niezależnie od przyczyn, procedura ta jest stosunkowo prosta i zaprojektowana tak, aby umożliwić szybki powrót do stanu cywilnego sprzed małżeństwa, jeśli tylko osoba zainteresowana wyrazi taką wolę w wyznaczonym czasie
